30 Haziran’da Hz. Muhammed’i tasvir ettiği iddia edilen bir karikatür nedeniyle açılan soruşturmada gözaltına alınan dört dergi çalışanı çıkarıldıkları mahkeme tarafından tutuklandı. Karar, ifade özgürlüğü, dini hassasiyetler ve toplumdaki kutuplaşma üzerine hararetli bir kamuoyu tartışmasını yeniden alevlendirdi.
Tutuklananlar arasında Leman’ın yazı işleri müdürü Zafer Aknar, karikatürist Doğan Pehlevan, grafiker Cebrail Okçu ve müessese müdürü Ali Yavuz bulunuyor. Suçlamalar, dini değerleri alenen aşağılama ve halkı kin ve düşmanlığa tahrik üzerine yoğunlaşıyor.
Polis Müdahalesi ve Gözaltı Yöntemi Tartışıldı
Gözaltıların gerçekleştiği gece kamuoyunda en çok tepki çeken uygulamalardan biri, zanlılara ters kelepçe takılması oldu. İnsan hakları örgütleri ve basın meslek kuruluşları bu uygulamayı "orantısız güç kullanımı" olarak nitelendirdi. Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS), konuyla ilgili yaptığı açıklamada, “Gazetecilik ve mizah yargılanamaz. Hukuki süreçlerin bu şekilde yürütülmesi kabul edilemez,” ifadelerini kullandı.
Taksim’de Gerilimli Protesto
Olayın yankısı sokaklara da taştı. 1 Temmuz'da Taksim Camii önünde toplanan kalabalık bir grup, Leman’ı protesto etti. Protestocuların çoğunluğunu çarşaflı kadınlar oluştururken, grup ellerindeki dövizlerle karikatürün dine hakaret içerdiğini savundu. Sık sık “Şeriat isteriz” sloganları atan kalabalık, karikatüristin cezalandırılmasını talep etti.
Protesto esnasında gergin anlar da yaşandı. Dergi binasına yürümek isteyen gruba polis müdahale ederek binaya ulaşmalarını engelledi. Sosyal medyada paylaşılan görüntülerde, polis kalkanlarıyla oluşturulan barikatların önünde yaşanan arbede dikkat çekti.
Dergi Binası Önünde Gece Boyunca Bekleyiş
Olayların yaşandığı gece Leman dergisinin Beyoğlu’ndaki merkezi önünde toplanan yüzlerce kişi, ellerinde dini sloganlar içeren pankartlarla gece boyunca bekledi. Zaman zaman “Allah-u Ekber” sesleri yükseldi. Polis, çevrede güvenlik önlemlerini artırarak binaya giriş çıkışları kontrol altına aldı.
İfade Özgürlüğü Tartışması
Yaşananlar, Türkiye’de ifade özgürlüğü ve basın özgürlüğü eksenindeki tartışmaları yeniden gündeme getirdi. Pek çok gazeteci ve yazar, mizahın hedef alınmasının tehlikeli bir eğilim olduğunu belirtti. Leman’ın geçmişte de pek çok kez siyasi ve dini içerikli çizimleriyle gündem olduğu biliniyor.
Karikatürist Doğan Pehlevan’ın avukatı, karikatürün doğrudan bir kutsal figürü tasvir etmediğini ve eleştiri sınırları içinde kaldığını savunarak tutuklama kararına itiraz edeceklerini açıkladı.
Uluslararası Tepkiler
Olay, uluslararası medyanın da dikkatini çekti. AFP ve Getty Images tarafından servis edilen Taksim protesto fotoğrafları dünya genelinde yayımlandı. Uluslararası Af Örgütü, dergi çalışanlarının serbest bırakılması çağrısında bulunarak, “Gazeteciler ve sanatçılar, düşüncelerini ifade ettikleri için cezalandırılamaz” dedi.
Sonraki Süreç Ne Olacak?
Leman davasının önümüzdeki haftalarda hem Türkiye'de hem de uluslararası kamuoyunda yakından takip edilmesi bekleniyor. Mahkeme sürecinde yeni delillerin ve uzman görüşlerinin dosyaya eklenmesi olası. Basın örgütleri, duruşmaları izleyerek sürecin şeffaf bir şekilde yürütülmesi için çağrıda bulunuyor.
Gözler şimdi hem mahkeme kararlarında hem de sokaktaki tansiyonda. Leman karikatürü, Türkiye’nin ifade özgürlüğü sınırlarının nerede çizildiği sorusunu bir kez daha gündemin merkezine taşıdı.
