Yasayla birlikte zeytinlik alanların elektrik üretimi amacıyla madencilik faaliyetlerine açılmasının önü resmen açıldı. Yasa, enerji arz güvenliği gerekçesiyle savunulsa da, kamuoyunda ve muhalefet kanadında doğaya, tarıma ve toplumsal yaşama etkileri nedeniyle sert eleştiriler aldı.

11. Madde: Zeytin Ağaçlarının Geleceği Tartışma Konusu


Yasanın en tartışmalı düzenlemesi olan 11. madde, elektrik üretimine yönelik madencilik faaliyetlerinin “doğayla uyumlu” şekilde zeytinlik alanlarda yapılabileceğini öngörüyor. Ancak bu tanımın belirsizliği, uygulamada ciddi çevresel ve tarımsal tahribatların önünü açabileceği endişesini doğurdu.

Madde Ne Diyor?


Madencilik faaliyetleri için zeytinliklerde çalışma yapılmasına izin veriliyor.

Ağaçların taşınması veya yerine yenilerinin dikilmesi öngörülüyor.

Taşınan veya kesilen zeytin ağaçlarının iki katı kadar yeni zeytin ağacı dikilmesi zorunluluğu getiriliyor.

Elektrik üretimi başka yerde yapılamıyorsa, aynı il/ilçede geçici madencilik tesisleri kurulabilecek.

Kamulaştırılan zeytinlik araziler uygun bedelle kiralanabilecek.

Bu düzenlemeye rağmen uzmanlar, zeytinliklerin tarım dışı amaçla kullanılmasının uzun vadede ekosistemi, yerel ekonomileri ve tarımsal sürdürülebilirliği olumsuz etkileyeceğini savunuyor.

Yasa Meclis’te Nasıl Geçti?


Kanun teklifi 454 milletvekilinin katıldığı oylamada 255 evet, 199 hayır oyuyla kabul edildi. Muhalefet ve çevre örgütlerinin itirazlarına rağmen AK Parti’nin oy çokluğuyla yasa geçti.

Meclis’teki görüşmeler sırasında, 18 Temmuz gecesi sert tartışmalar ve kürsü işgali yaşandı. CHP milletvekilleri yasayı “zeytin katliamı” olarak nitelendirdi. Fiziksel arbede yaşanması ise gerginliğin boyutunu ortaya koydu.


Yasanın TBMM gündemine gelmesiyle birlikte birçok çevre örgütü ve kırsal bölgelerden gelen yurttaşlar Ankara’da protestolar düzenledi. Bazı eylemciler, taleplerinin duyulmadığını belirterek açlık grevine başladı.

Bu toplumsal tepkiler, zeytinliklerin yalnızca ekonomik değil aynı zamanda kültürel ve sosyal bir değer taşıdığını ortaya koyuyor.

Zeytinlikler Neden Bu Kadar Önemli?


Zeytinlikler Türkiye’nin tarımsal üretiminde önemli bir yer tutuyor. Aynı zamanda:

Toprak koruma işlevi görür.

Biyolojik çeşitliliğe ev sahipliği yapar.

Bölgesel istihdam sağlar.

Kültürel ve tarihsel bir simge olarak kabul edilir.

Bu alanların madencilik gibi ağır faaliyetlere açılması, sadece tarımı değil, bölgenin bütün ekolojik yapısını tehdit ediyor.

ÇED Sürecinde Yeni Dönem: Sessizlik Onay Sayılacak


Yasayla birlikte, Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) süreçlerinde de önemli bir değişiklik yapıldı. Yeni düzenlemeye göre:

Kamu kurumları üç ay içinde görüş vermezse, olumlu görüş verdikleri varsayılacak.

Bir ay ek süre verilebilecek, ancak sürenin sonunda sessizlik yine onay kabul edilecek.

Bu sistemle çevreye zarar verebilecek projelerin hızla onaylanmasının önü açılmış oldu.

Uzmanlar bu düzenlemenin, denetim mekanizmalarını işlevsiz hale getirdiğini ve çevre mevzuatının ruhuna aykırı olduğunu belirtiyor.

Devlet Ormanlarında Bedelsiz Maden İzni


Yasada yer alan bir başka dikkat çekici düzenleme ise devlet ormanlarında madencilik faaliyetleri için bedelsiz izin verilmesi. Bu izin yalnızca arama değil, aynı zamanda işletme aşamalarını da kapsıyor. CHP Milletvekili Orhan Sarıbal, bu düzenlemeyi Orman Kanunu'na açık aykırılık olarak nitelendirdi.

Orman kaybı ve yangınlarla boğuşan Türkiye’nin bu düzenlemeyle daha fazla tahribatla karşı karşıya kalması olası.