Türkiye’nin yıllık karpuz üretiminin yaklaşık %20’sini tek başına karşılayan Adana, yaz mevsiminin habercisi olan karpuzun ilk çıkış yaptığı illerin başında geliyor. Ceyhan, Yüreğir, Karataş ve İmamoğlu gibi ilçelerdeki geniş tarım arazilerinde üretimi yapılan ve kendine özgü aroması, ince kabuğu, yüksek şeker oranı ve dayanıklılığı ile öne çıkan Adana karpuzu, yıllardır hem iç piyasada hem de ihracatta önemli bir yere sahip.
Fiyatlar Üreticiyi Tedirgin Etti
2024’te kilogramı 10-12 lira arasında satılan karpuz, bu sezon tarlada 7 liraya kadar düştü. Bu düşüş, girdi maliyetlerindeki artış ve iklim şartlarının etkisiyle mücadele eden üreticiyi endişelendirdi. Çiftçiler, tarladan çıkan ürünün pazara ulaşma sürecinde nakliye, komisyon ve işçilik maliyetleriyle birlikte kâr marjlarının iyice daraldığını belirtiyor.
Ceyhanlı üretici Hasan Öztürk, yaptığı açıklamada, “Mazot, gübre, sulama ve işçilik maliyetleri her yıl artıyor. Buna rağmen karpuzun tarladaki fiyatı düşüyor. Bu işten geçimini sağlayan çok sayıda çiftçi var. Fiyatlar böyle devam ederse zarar etmeye başlarız” dedi.
Hava Şartları Verimi Artırdı
Bu yılki karpuz sezonu, hava koşullarının olumlu seyretmesi sayesinde rekolte açısından yüz güldürüyor. Bahar aylarında yeterli yağış alan Adana Ovası’nda meyve kalitesi de oldukça yüksek. Ancak yüksek verim, arz fazlasına neden olarak fiyatların düşmesine yol açtı. Bazı üreticiler, bu yıl iç piyasadaki talebin ihracat kadar güçlü olmamasının da fiyatları aşağı çektiğini dile getiriyor.
Tüketiciye Uygun Fiyat, Üreticiye Düşük Gelir
Tarlada kilosu 7 liraya düşen Adana karpuzu, pazar ve market raflarında ise 12 ila 18 lira arasında değişen fiyatlarla satışa sunuluyor. Aradaki fiyat farkı ise dikkat çekici. Uzmanlar, üretici ile tüketici arasındaki zincirin şeffaflaştırılması ve aracılık sisteminin gözden geçirilmesi gerektiğini vurguluyor.
Tarım ekonomisti Prof. Dr. Ziya Korkmaz, “Karpuz gibi yüksek hacimli ve hızlı tüketilmesi gereken ürünlerde fiyat dalgalanmaları oldukça doğal. Ancak üretici ile tüketici arasındaki fiyat farkı, tarım politikalarının güncellenmesi gerektiğini gösteriyor. Kooperatifleşme ve doğrudan satış modelleri desteklenmeli” dedi.
Adana Karpuzu Coğrafi İşaretle Koruma Altında
Adana karpuzu, 2021 yılında Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından coğrafi işaret tescili alarak resmi olarak marka değerini tescillemişti. Bu unvan sayesinde Adana karpuzu, hem yurt içi hem de yurt dışı pazarlarda diğer üretim bölgelerinden ayırt edilebilir hale geldi.
Adana Ticaret Borsası yetkilileri, "Coğrafi işaret tescili sayesinde ürünün kalitesi ve menşei garanti altına alındı. Ancak sürdürülebilir kazanç için üreticinin korunması, fiyat istikrarı ve ihracat desteği şart" değerlendirmesinde bulundu.
İhracat Umudu: Gözler Dış Pazarda
Adana karpuzu, başta Almanya, Bulgaristan ve Rusya olmak üzere birçok ülkeye ihraç ediliyor. 2025 sezonunda da ihracatın artması, iç piyasadaki fiyat baskısını azaltabilir. Adana İhracatçılar Birliği, bu yıl 50 bin tonluk karpuz ihracatı hedefi koyduklarını açıkladı.
